Na pierwszy kwartał 2023 r. przewidywane jest wejście w życie specustawy zmieniającej ustawę Prawo budowlane. Zmiany mają umożliwić przekształcanie centrów handlowych w budynki mieszkalne.
Planowane zmiany obejmują Prawo budowlane oraz ustawę o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych. Zgodnie z ich zapisem czasowo stanie się możliwa zmiana sposobu użytkowania budynku biurowego lub handlowego, ale wyłącznie na cel mieszkalny. Zmiany te mają wyjść naprzeciw właścicielom stojących dziś często pustych centrów handlowych i biurowców oraz pomóc odpowiedzieć na potrzeby mieszkaniowe. Nie będzie to wymagało ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia (o ile nie zostaną zmienione części konstrukcyjne budowli). By jednak chronić interes stron, zwłaszcza nabywców, ustawa obliguje inwestora do składania gminom oferty zakupu lokali mieszkalnych lub budynków mieszkalnych jednorodzinnych o łącznej powierzchni użytkowej nie mniejszej niż 5 proc. powierzchni użytkowej mieszkań i przedłożenia takiego zaświadczenia przy zawieraniu umów sprzedaży (przed notariuszem). Z kolei gminy mają obowiązek publikowania w BIP wykazu inwestycji objętych obowiązkiem przedstawienia oferty. Do projektu wprowadzono też przepisy umożliwiające objęcie ochroną Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego części umów zobowiązujących inwestora do późniejszego wyodrębnienia lokalu mieszkalnego na własność nabywcy.
Zmiany mają obowiązywać 2 lata od dnia wejścia w życie.
Jak ocenia radca prawny Michał Siembab na łamach Prawo.pl, „projekt z pewnością powinien pomóc deweloperom, gdyż umożliwi im realizację inwestycji na terenach, na których obecnie nie jest to możliwe, co przy obecnym braku dostępnych gruntów pod zabudowę mieszkaniową będzie dla nich niezwykle pomocne. Zapewne spowoduje to, że więcej niż do tej pory inwestycji realizowanych będzie w centrum miast. Należy przy tym pamiętać, że inwestorzy nie będą mieli tutaj dowolności w wyborze gruntów, gdyż zgodzić się na nie będzie musiała rada gminy, wydając w trybie specustawy mieszkaniowej zgodę w postaci uchwały o ustaleniu lokalizacji inwestycji”.
Czy ustawa sprawi, że w miastach pogłębi się już i tak często widoczny chaos urbanistyczny? Nie wiadomo – trudno ocenić, ilu deweloperów i w jakim stopniu będzie chciało z niej skorzystać i jak będą na to reagować gminy.